Uczciliśmy pamięć Powstańców Styczniowych

22.01.2023

Pod pomnikiem powstańczego zrywu z 1863 roku, znajdującym się przy remizie OSP w Bartodziejach, złożona została wiązanka biało – czerwonych kwiatów i zapalone znicze. Pamięć Powstańców Styczniowych uczcili wspólnie przedstawiciele władz samorządowych i strażacy ze wszystkich jednostek z gminy Jastrzębia. W 2023 roku obchodzona jest 160 rocznica wybuchu powstania, którego tragiczne wydarzenia rozgrywały się również w naszych okolicach.

Okolice wsi Bartodzieje były podczas Powstania Styczniowego miejscem potyczek pomiędzy Polakami i wojskami carskimi. Choć ta informacja nie znajduje bezpośredniego potwierdzenia w dokumentach źródłowych to pamięć o wydarzeniach z 1863 r. przekazywana w ustnej tradycji z pokolenia na pokolenie jest żywa wśród mieszkańców wsi. Jedna z opowieści mówi o rannych powstańcach, którzy po jednej z potyczek, ukrywali się kilka tygodni za wsią, na mokradłach w okolicach Radomki. Mieszkańcy Bartodzieje pomagali wówczas powstańcom, nosząc im potajemnie żywność, a zadanie to powierzano dzieciom, które nie budziły podejrzeń carskiego wojska.

Materialnym dowodem pamięci o powstaniu są miejsca poświęcone bohaterstwu Powstańców. Jednym z takich miejsc jest figura – krzyż powstańców poległych w 1863 r. znajdująca się obok remizy strażackiej. W pobliżu pomnika, prawdopodobnie po drugiej stronie drogi, zostali pochowani powstańcy. Kiedyś w tym miejscu obok drewnianego krzyża rosły brzozy, wskazująca miejsce żołnierskiego pochówku.

Na obecnym pomniku wyryty został napis:

POWSTAŃCOM POLEGŁYM W 1863 R. MIESZKAŃCY WSI BARTODZIEJE 1 XI 1968 R. K.J.

Napis wskazuje jednoznacznie na intencje postawienia pomnika. W latach 30. XX w. stał tu drewniany krzyż ufundowany przez mieszkańców wsi. Gdy w latach 60. wznoszono budynek remizy OSP, z inicjatywy Józefa Jankowskiego, miejscowego rolnika i działacza ludowego, stary krzyż drewniany został zastąpiony obecną figurą. Wykonawcą robót był Jak Kalbarczyk, kamieniarz z pobliskiej wsi Olszowa. I to jego inicjały (K.J.) zostały utrwalone na pomniku.

Innym miejscem w Bartodziejach upamiętniającym wydarzenia powstania styczniowego jest mogiła powstańców w dworskim parku znajdująca się w jego wschodniej części, w pobliżu dorodnych dębów będących pomnikami przyrody. W miejscu mogiły umieszczono kilka głazów i okazały krzyż, który w latach 90. XX wieku uległ zniszczeniu. Obecny z modrzewiowego drzewa został kilka lat temu ufundowany przez pana Tomasza Pawelca.